درس یازدهم فارسی دوازدهم
شکوه چشمان تو .محتوا: شاعر شکوه کربلا را در شهادت شهید حججی تصویر کرده است .
1-آه این سر بریده ی ماه است در پگاه ؟ یا نه ؟ سر بریده ی خورشید شامگاه
قلمرو زبانی : پگاه : صبح زود / آه : شبه جمله.صوت .
قلمرو ادبی : تضاد بین پگاه و شامگاه / بیت تجاهل العارف دارد . سر ماه و سر خورشید :اضافه ی استعاری و تشخیص / مراعات نظیر : ماه و خورشید .
قلمرو فکری : آیا این شهید سر بریده همچون ماهی است که در پگاه طلوع کرده است ؟ (تصویر هلال به سر بریدگی ) یا خورشید سر بریده است به هنگام غروب ؟ (خورشید شامگاه : غروب خونین )
2-خورشید بی حفاظ نشسته به روی خاک ؟ یا ماه بی ملاحظه افتاده بین راه ؟
قلمرو زبانی : بی حفاظ : درست و بعینه / بی ملاحظه : ماه زیباست و بی ملاحظگی درباره ماه یعنی زیبایی خود را آشکار کرده است .
قلمرو ادبی : خورشید : استعاره از شهید حججی .
قلمرو فکری : پیکر شهید گویی خورشید است که بعینه روی خاک قرار گرفته است . یا ماه است که بی آنکه ملاحظه ی زیبایی خود را بکند خود را آشکار ساخته است .
3-ماه امده به دیدن خورشید صبح زود خورشید رفته است سر شب سراغ ماه
قلمرو زبانی : صبح زود به احتمال زیاد اشاره به زمان شهادت شهید حججی دارد .
4-حسن شهادت از همه حسنی فراتر است ای محسن شهید من،ای حسن بی گناه
قلمرو زبانی : حسن : زیبایی
قلمرو فکری : زیبایی شهادت از همه زیبایی ها فراتر و ارجمند تر است و تو ای محسن شهید ،آن شهید زیبای من هستی
5-ترسم تو را ببیند و شرمندگی کشد یوسف بگو که هیچ نیاید برون ز چاه
قلمرو ادبی : تلمیح دارد به داستان حضرت یوسف / می ترسم : ایهام دارد : یقین دارد . واهمه دارم .
قلمرو فکری : یوسف که خود در زیبایی مثل است ،می ترسم با تجلی زیبایی تو ،از زیبایی خویش شرمنده شود،پس ای یوسف خود را آشکار نکن
6-شاهد نیاز نیست که در محضر آورند در دادگاه عشق رگ گردنت گواه
قلمرو زبانی : دادگاه عشق : اضافه ی تشبیهی
نیازی به حضور شاهد و گواه نیست ،زیرا در دادگاه عشق،رگ گردن تو ،خود گواهی خواهد داد که در راه عشق شهید شدی .
7-دارد اسارت تو به زینب اشارتی از اشتیاق کیست که چشمت کشیده راه ؟
قلمرو ادبی : اسارت و اشارت : جناس ناقص . چشمت کشیده راه : کنایه از این که منتظر هستی / بیت تلمیح دارد به واقعه عاشورا و اسارت حضرت زینب ا.
قلمرو فکری : ین اسارت تو ما را به یاد اسارت زینب می اندازد
8-از دور دست می رسد آیا کدام پیک ؟ ای مسلم شرف به کجا می کنی نگاه ؟
قلمرو ادبی : به قرینه پیک و مسلم تلمیح دارد به ماجرای مسلم بن عقیل فرستاده ی امام حسین به سوی کوفیان
9-لبریز زندگی است نفس های آخرت آورده مرگ گرم به آغوش تو پناه
قلمرو ادبی : مصراع اول پارادوکس دارد .
قلمرو فکری : نفسهای آخر تو ،نشانه ی مرگ تو و پایان کار تو نیست بلکه امید زندگی است . برای همین است که مرگ به تو پناه آورده است تا پایان کار نباشد و از شهادت تو زندگی بگیرد .
10-یک کربلا شکوه به چشمت نهفته است ای روضه ی مجسم گودال قتلگاه
قلمرو ادبی : بیت تلمیح دارد به واقعه ی عاشورا و گودال قتلگاه که پیکر امام حسین در آن افتاد و در آنجا به شهادت رسید .
قلمرو فکری : شاعر عظمت حادثه ی کربلا را در شهادت شهید حججی تصویر رکده است . و می گوید زنده کننده ی عظمت و شکوه کربلاییی.
درباره این سایت